ҚЎЙЛАРНИ ГЎШТ УЧУН БОҚИШ

Қўйларни гўшт ишлаб чиқариш мақсади билан бўрдоқига боқишда асосан икки хил усулдан фойдаланилади
1) қўйларни яйловларда ҳайдаб боқиб семиртириш;
2) қўйхоналарда асраб қўлдан озиқлантириб бўрдоқи қилиб семиртириш.
Яйловларда боқиб гўштга етилтириш учун асосан бир ёшгача бўлган ахта қўчқорлар (валухлар) ҳамда хўжалик ишлаб чиқаришида аҳамияти бўлмаган, хусусияти сўниб бораётган ҳамда асосий воситалик ҳисоб рақамидан чиқарилиши лозим бўлган (брак қилинган) катта ёшдаги урғочи қўйлар ажратиб олинади. Бу гуруҳ қўйларга асосан 7–8-йиллик совлиқ сифатида қўзи олиш учун фойдаланилган қўйлар киради.Улардан катта-катта сурувлар ташкил этилиб, ҳар бир отарда 1000 бошгача қўй бўлади. Бу қўйлар серўт яйловларда ҳайдаб боқилади. Ўтлатиб боқиш давомида қўйларнинг қанчалик семираётганини
текшириб, қўшимча вазн қўшаётганлик самараси кузатиб борилади. Бунинг учун ҳар 30 кунда бир марта тўдадаги қўйдан 10% и тарозида тортилади. Айни кўрсаткич асосида ҳамма қўйнинг ўртача қўшимча вазни
чиқарилади. Бунда агар ҳар бир бош қўйнинг ўртача оғирлиги боқишга қўйишдан олдинги оғирлигига нисбатан 20–30% ортса, яхши семирган ҳисобланади ва гўшт учун топширишга рухсат этилади. Қўйлар
яхши яйловларда боқилганида оғирлиги 50% га ҳам ортиши мумкин.
Яйловда боқилаётган қўйларнинг семирганлигини ташқи кўринишидан, думғаза суякларининг устини пайпаслаб кўриш йўли билан аниқлаш усуллари бор. Семиз қўйнинг думғаза қисмидан пайпасланса, унинг териси силжийди ва тери ости ёғ қатлами қўлга билинади. Ориқ қўйнинг териси эса қийин силжийди ва қўлга думғаза суяклари тегади.

Кейинги йилларда технологик жараёнларнинг бирмунча такомиллашуви натижасида қўйни қўйхонада асраб
қўлдан озиқлантириб боқиб семиртириш усуллари кенг авж олдирилди. Айни усул бўйича қўйлар 70 кун давомида асраб боқилади. Тирик вазни 9–10 кг га ортиши билан боқишдан олиниб гўштга топширилади. Ортиқча боқиш самарали бўлмаслиги мумкин. Қўлда боқиб гўштбоп вазнга келтириш усули қўлланганида қўйларга кўпроқ силос, илдизмевали озиқлар бериб боқиш мақсадга мувофиқ бўлади. Агар яйловда бўрдоқига боқилаётган қўйлар ҳар бир кг қўшимча вазн бериш учун 8,5–12 озиқ бирлиги сарф қилса, қўлда силос бериб боқишда эса фақат 5,2 озиқ бирлиги сарфлайди. Айни йўналишда Ўзбекистон чорвачилик илмий текшириш институтининг тажриба базасида ўтказилган илмий ишларнинг кўрсаткичлари диққатга сазовордир. Тажрибаларга кўра 40–45% маккажўхори силосидан иборат бўлган озиқ рационида боқилган жайдари қўйлар ва уларни линколн зот майин жунли қўй билан чатиштиришдан олинган дурагайлар
жадал ўсиб ривожланди. Силоссиз оддий рационларда боқилган қўйларга қараганда маккажўхори силоси бериб боқилган қўйларнинг бир кунлик ўсиши деярли кўп бўлганлиги аниқланди. Масалан, силос бериб боқилган 9 ойлик ё урғочи жайдари қўйларда ва уларнинг линколн зот қўй билан чатиштиришда олинган дурагайларида силоссиз рационда боқилган қўйларга қараганда ўсиш 9–22% кўп бўлди. Уларнинг гавдасидан гўшт чиқиш фоизи ҳам юқори бўлиб, дурагайлардан 1,20%, жайдариларидан эса4,1% кўп гўшт олинди. Ҳар бир кг ўсиши учун силос билан боқилган жайдари қўйлар 6–8,1, дурагайлар 5,9–7,7
озиқ бирлиги сарфлади. Силоссиз боқилган қўйлар эса 1–1,3 озиқ бирлиги кўп сарфланди
Маълумот кўчирилса манба: http://tadbirkor-fermer.uz деб кўрсатилиши шарт